ابوجهینه (قرآن)ابوجهينه، از كم‌فروشان مدینه است. او دو پیمانه داشت؛ با یكی می خرید و با یكی می‌فروخت. هنگام خرید كالا از پیمانه بزرگ و هنگام فروش از پيمانه كوچك استفاده مى‌كرد. ۱ - قبیله جُهَینهجُهَینه، از قدیمی‌ترین قبایل عرب، از شاخه‌های قبیله قضاعه بود. سرزمین امروزی آنها در عربستان در نزدیكی رابغ، بین مکه و مدینه است. نسب این قبیله به جهینه‌بن زید بن لیث و با چند واسطه به قضاعه می‌رسد. [۳]
سویدی، محمدامین، سبائک الذَّهب فی معرفه قبائل العرب، ص۱۶ـ ۲۵.
[۴]
حمیدی، مصطفی، قلائد الذَّهب فی معرفه انساب قبائل‌العرب، ص۲۳.
قبیله جهینه شامل دو شاخه اصلی به نام‌های مالك و موسی بوده است. [۵]
وائلی، عبدالحكیم، موسوعه قبائل العرب، ص۲۸۱.
[۶]
سرحانی، سلطان طریخم، جامع انساب قبائل العرب، ص۴۹.
۲ - زندگینامهقرطبی، نام وى را عمرو ذكر كرده‌است. از نسب و زندگی او اطلاعى در دست نيست. به ظاهر اهل مدینه بوده و به خرید و فروش اشتغال داشته است. بر پايه نقلى از سُدّى، او دو نوع پيمانه داشته كه هنگام خريد، با يكى كه بزرگ‌تر بوده، جنس را به طور كامل مى‌گرفته و هنگام فروش، با ديگرى كه كوچك‌تر بوده، كم‌فروشى مى‌كرده است. ۳ - ابوجهینه در قرآنبا هجرت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله‌وسلّم) به مدينه، آيات آغازين سوره مطفّفين، در نکوهش وى نازل شد: • «ویل للمطففین؛ وای بر کم فروشان.» • «الذین اذا اکتالوا علی الناس یستوفون؛ آنان که چون از مردم پیمانه می‌ستانند به تمام می‌ستانند،» • «و اذا کالوهم او وزنوهم یخسرون؛ و چون برای آنها پیمانه یا وزن نمایند کم می‌گذارند.» مرحوم طبرسی در مجمع البیان در شان نزول اين آیات نقل كرده است كه مردى در مدينه بود بنام ابو جهينه كه دو پيمانه كوچك و بزرگ داشت به هنگام خريدن از پيمانه بزرگ استفاده مى‌كرد و به هنگام فروش از پيمانه كوچك. آيات ۱ تا ۳ سوره مطففین درباره کم‌فروشی وى نازل شد. [۱۶]
حسینی جرجانی، ابوالفتوح، آیات الاحكام، ج۲، ص ۱۴۲.
۴ - پانویس
۵ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲، ص۲۰۲، برگرفته از مقاله «ابوجهینه»، بازنویسی توسط گروه پژوهشی ویکی فقه. رده‌های این صفحه : شخصیت های قرآنی | موضوعات قرآنی
|